ගාල්ලේ හපුගල ගුණතිලක වලව්වේ උපන් ඔහු කෑගල්ලේ පදිංචියට ගියේ වාගොල්ල කෘෂි අභ්‍යාස විද්‍යාලයේ කළමණාකරු ලෙස සේවයේ යෙදී සිටියදී දුල්ලෑව වලව්වේ කුමාරි විශාකා මෙනවිය හා ඇතිකැරගත් පේ‍්‍රම සම්බන්ධය විවාහයක් බටව පත්කැර ගැනීමෙනි.
කෑගල්ලේ පදිංචි ව කෑගල්ලේදීම මෙළොව හැරගිය මේ ගාලූ පුත‍්‍රයා රට පුරා ප‍්‍රසිද්ධියට පත්වූයේ අල මහත්තයා නමිනි. ඒ නෝර්මන් අබේවික‍්‍රම ගුණතිලක මහතාය. 1985 දෙසැම්බර් මස 05 දා 63 වැනි වියේදී මෙළොව හැරගිය අල මහත්තයාගේ පවුලේ දරුවන් හය දෙනෙකි. අජන්තා, අනෝමා, ශ්‍යාමා, සරත්, සේපාලිකා, මනෝජ් නම් වූ මේ දරුවන්ගෙන් අනෝමා නව යොවුන් වියේදී මෙළොව හැරදා ගියාය. වැඩිමහල් පුතු සරත් ගුණතිලක මහා යළි සිය පියාගේ ගම් ප‍්‍රදේශයට පැමිණ විවාහ වී ගාල්ලේ පදිංචිව සිටියි.
‘‘ අපේ තාත්තා ලංකාවේ අල වගාව ව්‍යාප්ත කරද්දී පාලකයන් පවා කකුලෙන් ඇද්දා. ක්ෂේත‍්‍රයේ බොහෝ දෙනෙක් ශී‍්‍ර ලංකාවේ අර්තාපල් වවනවාට කැමති වුනේ නැහැ. නමුත් තාත්තා පුදුම කැපකිරීමක් කළා. තාත්තා හැමදාම කිව්වේ ලංකාවේ අල වවලා පිටරට පවා යැවිය හැකියි කියලා. නමුත් තවමත් අපි පිටරටින් අර්තාපල් ගෙන්වනවා. මේ ගැන දැන්වත් අවධානය යොමු කරනවානම් ලංකාවට විශාල විදේශ විනිමය ප‍්‍රමාණයක් අල වගාවෙන්ම ලබාගත හැකියි. ’’
සරත් ගුණතිලක මහතා සිය පියාගේ දර්ශනය ඉතා කෙටියෙන් විස්තර කළේ ඒ ආකාරයෙනි.
1923 දී ගාල්ල හපුගල ගුණතිලක වලව්වේදී ෆ්රැුන්ලි හර්බට් අබේවික‍්‍රම ගුණතිලක මහතාට දාව තේගවතී ඔබේසේකර මහත්මියගේ කුසින් මෙළොව එලිය දුටු නෝමන් පවුලේ වැඩිමහ`එ දරුවා වූවේය. ගාල්ල ශාන්ත ඇලූවීෂියස් විද්‍යාලයේ ඉංගී‍්‍රසි ගුරුවරයා සහ බොක්සින් භාර ආචාර්ය වරයා වූ සිය පියාගේ අතේ එල්ලී අකුරු කරන්නට ඇලූවීෂියස් විද්‍යාලයට ගිය නෝමන් උසස් පෙළ ඉමළින් සමත්වී කුණ්ඩසාලේ පිහිටි ශී‍්‍ර ලංකා කෘෂිකර්ම විද්‍යාලයේ අධ්‍යාපනය සඳහා යොමුවීම ජාතියේ වාසනාවක් විය.
කෘෂි කර්ම විද්‍යාලයේ අධ්‍යාපනය ලබා එහි විභාගය ඉහළින්ම සමත්වූ නෝමන් ගුණතිලක මහතා කෘෂිකර්ම උපදේශකවරයෙක් ලෙස සිය වෘත්තීය ජීවිතය ආරම්භ කළේය. ඔහුගේ දස්කම් හේතුවෙන්ම ටික කලක් යද්දී ඉල්ලූම් නොකළ විදෙස් ශිෂ්‍යත්වයක් ඔහු සොයා පැමිණියේය.
නෝමන් මහතා මිය යාමට පැය කිහිපයකට පෙර ඔහුගේ අත්දැකීම් පිළිබඳ සාකච්ඡුාවක් පටිගත කොට තිබේ. එම හ`ඩ පටයේ ඔහු මෙසේ පවසයි.
‘‘ මට පිටරටින් ආරාධනාවක් ලැබුණා. ඒ රටට ඇවිත් වැඩිදුර පුහුණු වෙන්න කියලා. නමුත් මේ කාලයේ මම ලංකාවේ කෘෂිකර්මාන්තයේ පාරම්පරික දැනුම ගැන විශාල වශයෙන් සොයාබලා තිබුණා. ඒ නිසා මම දැනගෙන සිටියා ලෝකයේ කිසිම රටක නැති කෘෂිකාර්මික දැනුම් සම්භාරයක් අපේ පාරම්පරික වගාකරුවන් සතුව තිබෙන බව. ඒ නිසා මට විදෙස් පුහුණුවක් අවශ්‍ය නැහැ. ඕන වුනේ අපේ දැනුම වඩාත් සංවිධානාත්මකව ප‍්‍රයෝජනයට ගන්න. අනික තමයි බහුජාතික සමාගම් ලෝකයේ කෘෂිකර්මාන්තය ආක‍්‍රමණය කරමින් තිබුණේ ඔවුන්ට අපිව දැලේ දාගන්න වුවමනා වුනා. මට හිතුනා පිටරට ගිහින් ඉගෙන ගන්නවා කියන්නේ ඔවුන්ට යටත් වීමක්. ඒ නිසා මම ඒ අවස්ථාව ප‍්‍රතික්ෂේප කළා. ’’
විදෙස් සංචාරය ප‍්‍රතික්ෂේප කළ ඔහුට වාගල්ල කෘෂි අභ්‍යාස විද්‍යාලයේ කළමණාකරු ලෙස පත්වීමක් ලැබිණි. එහි ප‍්‍රතිඵලය වූයේ සේවය සඳහා කෑගල්ලට ගිය නෝමන් තම පවුලේ ඥාතීත්වයක් ඇති දුල්ලෑව වලව්වේ නතර වූවේය. එම වලව්වේ දියණය වූ කුමාරි විශාකා සහ නෝමන් පෙම්වතුන් බවට පත්වූයේ නිරායාසයෙනි. දෙමාපිය ආශිර්වාදය මැද විවාහ වූ මේ දෙදෙනා කෑගල්ලේ බින්න බැස්සේය. නෝමන්ගේ ගම කෑගල්ල වූයේ ඒ ආකාරයෙනි.
‘‘ අපේ පවුලේ අක්කල තුන්දෙනයි, මමයි නංගයි මල්ලියි. අපි කෑගල්ලේ මිනිස්සු හැටියට තමයි ජීවත් වුනේ. ඉගෙන ගත්තේ එහේ නමුත් එක අක්කා කෙනෙක් මියගියා. තාත්තා ගාල්ලට පුදුම ආදරයක් දැක්වුවා. ඉඩ ලැබුණු හැම තිස්සෙම අපි ගාලූ එනවා. තාත්තාගේ පාසල ගැන එයා බොහොම ආඩම්බරයෙන් මෙනෙහි කරනවා. තාත්තා එක්ක එකට ඉගෙන ගත්තු මහාචාර්ය සිරිල් පොන්නම් පෙරුම, මහාචාර්ය එච්.ඞී.සුමනසේකර වගේ අය නිතර ඇසුරු කළා. ’’ කෑගල්ලේ ඉපදී ගාල්ලෙන් විවාහ වූ සරත් ගුණතිලක සිය පියාගේ උරුමය ගැන එසේ කීවේය.
කෘෂිකර්ම අමාත්‍යවරයාව සිට අගමැති බවට පත්වූ ඩඞ්ලි සේනානායක මහතා මෙරට විවිධ බෝග වගාවන් ප‍්‍රචලිත කිරීමේ වැඩසටහනක් කි‍්‍රයාත්මක කරන්නට විය. ඒ සඳහා නෝමන් ගුණතිලක මහතා තෝරාගැණුනි. රතු ලූනු, බොම්බයි ලූනු, සුදු ලූනු, මයිසූර් පරිප්පු, පයිරිත‍්‍රම් මල් සහ අර්තාපල් වගා කිරීම ආරම්භ කැරුණි.
මේ අතරින් නෝමන් මහතා වඩාත් කැමැත්තක් දැක්වූයේ අර්තාපල් වගාවටය. හුන්නස්ගිරිය ප‍්‍රදේශයේ සිංහල අල නමින් හඳුන්වන කුඩා අර්තාපල් විශේෂයක් වගා කරන බව නෝමන් දැන සිටියේය. නමුත් විදෙස් උපදේශකයන්ගේ මතය වූයේ ශී‍්‍ර ලංකාවේ අර්තාපල් වැවිය නොහැකි බවයි.
ලංකාවේ ගොවි මහතුන් ඒ වනවිටත් සිංහල අර්තාපල් වගා කරන අතරම පිටරටින් ගෙනෙන අර්තාපල් අල කිහිපයක් ද වවා තිබෙනු නෝමන් දැක තිබුණේය. තම රටේ ගොවියන්ගේ දැනුම ගැන විශ්වාසය තැබූ නෝමන් විදෙස් උපදේශකයන් කොතෙක් කීව ද ලංකාවේ අර්තාපල් වවා පිටරට යැවීමට පවා හැකියාව ඇති බව දිගින් දිගටම කීවේය. නමුත් කෘෂිකර්ම දෙපාර්තමේන්තුවේ ඇතැම් නිලධාරීන් ද කටයුතු කළේ මෙරට අර්තාපල් වැවිය නොහැකියැයි යන මතයේ සිටිමිනි.
එහෙත් අග‍්‍රාමාත්‍ය ඩඞ්ලි සේනානායක මහතා නෝමන්ගේ මතයට ඉඩ දුන්නේය. එහි ප‍්‍රතිඵලය වූයේ අර්තාපල් වගාව ශී‍්‍ර ලංකාවේ ආරම්භ කිරීමයි. 1966 වර්ෂයේ ටොන් 68,000 ක් මෙරටට ආනයනය කැර තිබිණි. එකළ එහි වටිනාකම රුපියල් ලක්ෂ 280 කි. එදා විරුද්ධ පක්ෂයේ සිටි ඒ.සී.එස් හමීඞ් මහතා ද අල වගාව ප‍්‍රචලිත කිරීමට නෝමන් උනන්දු කළ බව මියයාමට සු`එ මොහොතකට පෙර නෝමන් කෘතවේදීව සිහිපත් කැර තිබේ.
ඔහු මෙසේ පවසා තිබේ.
‘‘ පාර්ලිමේන්තුවේ හැම පක්ෂයක්ම මේ අල වගාව ප‍්‍රචලිත කිරීමට සහයෝගය දුන්නා. අපි ඒ ආශිර්වාදය ඇතිව අල වගාවට කැමති සටන්කාමී ගොවි ජනතාව එකතු කරලා සමිතියක් හදලා ඒ මගින් රජයට ලිපි යැව්වා. මට රජයේ සේවකයකු ලෙස කිව නොහැකි දේ ඒ සංවිධානය මගින් කිව්වා. අවසානයේ විදෙස් විශේෂඳයන් කීවේ ලංකාවේ අර්තාපල් වැව්වොත් ඒ අර්තාපල් හීනි වා කියා. ඒ වගේම අඩි 6000 ට වඩා අඩු උසකින් යුතු ප‍්‍රදේශවල අර්තාපල් වැවිය නොහැකි බව ද මේ අය කිව්වා. නමුත් යාපනයේ පවා අර්තාපල් වවන්න පු`එවන් බව මම පාර්ලිමේන්තුවේ මන්තී‍්‍රවරුන්ට පෙන්වූවා. අපි දඹුල්ලේ අර්තාපල් සාර්ථකව වැව්වා. මෙය ඩඞ්ලි සේනානායක අගමැති තුමා දැක්කා. අපේ ඇතැම් කෘෂිකර්ම නිලධාරීන් කිව්වා දඹුල්ලේ බතල වවලා අර්තාපල් කියා කියනවායැයි කියා. අවසානයේ ඒ අර්තාපල් පරීක්ෂණ වලට පවා යවන්න සිදුවුනා. ’’
අර්තාපල් වැවීමට විදින්නට වූ දුෂ්කරතා නෝමන් මහතා විස්තර කැර ඇත්තේ ඒ ආකාරයෙනි. ඔහු පවසන්නේ අර්තාපල් වැවීමට සැළසුම් කරද්දී තමන්ට වඩා ඉහළ තනතුරු හෙබවූ බොහෝ දෙනකුට විදෙස් සංචාර ලැබුණු බවයි. ඔවුන් විදෙස් රටවල අතකො`එ බවට පත්වී අර්තාපල් වවනවාට විරුද්ධ වූ බව ද හෙතෙම සිය ජීවිතයේ අවසන් මොහොතේ සිහිපත් කැර තිබේ.
මේ විරෝධතා මධ්‍යයේ අර්තාපල් වැවීමට නෝමන් ගුණතිලක මහතාට අවසර ලැබිණි. වැලිමඩ මන්තී‍්‍ර කේ.එන්.බී.රාජපක්ෂ මහතා පාර්ලිමේන්තුවේදී කෘෂිකර්ම අමාත්‍යවරයාගෙන් ඉල්ලා සිටියේ වැලිමඩ ප‍්‍රදේශයේ අර්තාපල් වැවීමට ඉඩදිය යුතු බවයි. කෘෂිකර්ම අමාත්‍යවරයා දුන් පිළිතුර වූයේ නෝර්මන් මහතා විශ‍්‍රාම යැවීමට නිර්දේශ කිරීමයි. නමුත් අග‍්‍රාමාත්‍ය සිරිමාවෝ බණ්ඩාරනායක මැතිනිය ෆීලිකස් ඩයස් බණ්ඩාරනායක මහතාට කෘෂිකර්ම අමාත්‍යාංශය භාර දුන්නේය. එහි ප‍්‍රතිඵලය වූයේ වැලිමඩ අර්තාපල් වැවීමට රජය ප‍්‍රතිපත්තිමය තීරණයක් ගැනීමයි.
1952 දී අල වවන්නට ඩඞ්ලි සේනානායක කරන ලද සැළසුම කි‍්‍රයාවට නංවන්නට හැකිවූයේ 1963 ජූලි මාසයේදීය. 1965 ඩඞ්ලි යළි බලයට පත්වන විට වැලිමඩ අක්කර 1000 ක් වවා තිබිණි. නෝමන් කැඳවූ අගමැති ඩඞ්ලි වැලිමඩ ගොස් අල වගාව නිරීක්ෂණය කොට එය ලංකාවේම ව්‍යාප්ත කළ යුතු වගාවක් බව කියා සිටියේය. ඒ අනුව ඔහු කීවේ 1967 මැයි පළමුවැනිදා සිට පිටරටින් අර්තාපල් ගෙන්වීම සම්පූර්ණයෙන්ම නවතා දමා මෙරට වගා කිරීම ආරම්භ කරන බවයි.
‘‘ එදා තාත්තාට පුදුම විදියට බලපෑම් ආවා. අල වගාව ආරම්භ කිරීම නවතා දැමීමට බොහෝ කුමන්ත‍්‍රණ සිදුවී තිබුණා. පේරාදෙණියේ කෘෂිකර්ම දෙපාර්තමේන්තුවේ විෂයානුබද්ධ විශේෂඥයකු ලෙස සේවය කරමින් සිටි තාත්තා කිව්වේ කුඹුරු අක්කර එක්ලක්ස විසිපන්දහසකට වැය කරන වතුරෙන් අල වැව්වොත් මු`එ ලෝකයටම අවශ්‍ය අර්තාපල් ලංකාවෙන් ලබාදිය හැකි බව. නමුත් නිලධාරීන් මේවා පිළිගන්න කැමැතිවුනේ නැහැ. ’’ සරත් මහතා එසේ පවසයි.
අල වගාව ඇති කිරීමට නෝමන් ගුණතිලක මහතා ගත් අප‍්‍රතිහත ධෛර්යය හේතුවෙන්ම ශී‍්‍ර ලංකාවේ අර්තාපල් වගාව ආරම්බ කැරුණි.
පුත්තලම,මන්නාරම, වනාතවිල්ලූව පමණක් නොව තනිකර වැලි සහිත කල්පිටියේ පවා අර්තාපල් වගාකොට සාර්ථක ප‍්‍රතිඵල අත්කැර ගැනීමට නෝර්මන් ගුණතිලක හෙවත් අල මහත්තයා සමත්වූවේය.
නමුත් ඔහු මියයන්නට සු`එ මොහොතකට පෙර කියා සිටියේ ද අල වගාව ශී‍්‍ර ලංකාවේ ව්‍යාප්ත කිරීමට කටයුතු කිරීම අත්‍යාවශ්‍ය බවයි. නමුත් ශී‍්‍ර ලංකාවේ සැළසුම් කි‍්‍රයාත්මක කරන්නන්ට ඒ ගැන උනන්දුවක් නැත.
‘‘ මගේ තාත්තා මිය යන මොහොතේ පවා කිවේ අල වගාවෙන් ලංකාව ස්වයංපෝෂිත කරන්න පු`එවන් කියා. එයා කරපු පර්යේෂණ අනුව ලංකාවේ සිය`එම ප‍්‍රදේශවල අර්තාපල් වවලා අත්හදා බලා තිබුණා. තාත්තා මියගියාට පස්සේ මමත් පත්වූ සිය`එම රජයන්ට මේ ගැන අවධාරණය කරමින් සැළසුම් ඉදිරිපත් කළා. නමුත් තවමත් මේ අර්තාපල් වගාව ලංකාවේ ප‍්‍රචලිත කළ හැකි තරම් ව්‍යාප්ත කරලා නැහැ. කුඹුරු අක්කර 1000 ට ගන්නා ජලයෙන් අර්තාපල් අක්කර 7000 ක් වැවිය හැකියි. ’’
අල මහත්තයා සිය වැඩිමහල් පුතු සරත් මහතා ද තම වගාකටයුතු සමග සම්බන්ධ කැර ගත්තේය. සුදු ලූනු වගාව ලංකාවේ ප‍්‍රචලිත කරද්දී එහි කි‍්‍රයාකාරිකයකු වූ සරත් මහතාට තම පියාගෙන් උරුම වූ දැනුම සහ ඔහු අධ්‍යයනයෙන් ලබාගත් දැනුම් සම්භාරයක් තිබේ.
1983 දී විශ‍්‍රාම ගිය අල මහත්තයාගේ සේවය තවදුරටත් කෘෂිකර්ම ක්ෂේත‍්‍රයට අවශ්‍ය බව තේරුම්ගත් එවකට පැවති රජය ඔහුගේ සේවය දීර්ඝ කළේය නමුත් රෝගීව එක්තැන් වූ අල මහත්තයාට වැඩි කළක් සිය දැනුම හා සේවය මෙරටට ලබාදීමේ අවස්ථාව උදාවූවේ නැත.
ඔහුගේ මරණයෙන් වසර හතක් ගතවෙද්දී අර්තාපල් වගාවට වටපණු රෝගයක් වැළදිණි. ඒ ගැන පර්යේෂණ කළ විශේෂඥයෝ පැවසුවේ ශී‍්‍ර ලංකාවේ අර්තාපල් වැවීම වසර 15 ට නතර කළ යුතු බවයි. නමුත් සිය පියාගේ දැනුමින් සන්නද්ධව සිටි සරත් ගුණතිලක මහතා වහාම ඉදිරිපත්වූවේය. තමන්ට මේ වටපණු රෝගය මර්ධනය කළ හැකි බවත් ඒ සඳහා අවස්ථාව ලබාදෙන ලෙසත් ඔහු රජයෙන් ඉල්ලා සිටියේය. අවසානයේ සරත් මහතා ජයගත්තේය. අලමහත්තයාගේ පුතා සිය පියාගෙන් පසු අල වගාව බේරාගත්තේ වටපණු රෝගය සාර්ථකව මර්ධනය කරමිනි. නමුත් ඔහු රජයේ කෘෂිකර්ම දෙපාර්තමේන්තුවේ සේවකයෙක් නොවේ.
කාබනික පාරිසරික හා ග‍්‍රාමීය ගොවිතැන් ක‍්‍රම පදනමේ අධ්‍යක්ෂවරයා ලෙස කටයුතු කරන සරත් ගුණතිලක මහතා මෙසේ පවසයි.
‘‘ තාත්තා කෘෂිකර්ම ක්ෂේත‍්‍රයේ පර්යේෂණ රැුසක් සිදුකළා. මේවායින් බොහෝ ප‍්‍රයෝජන ගත හැකියි. නමුත් ඒ ගැන දැනටත් තිබෙන අවධානය ප‍්‍රමාණවත් නැහැ කියන එක තමයි මගේ අදහස. විශේෂයෙන්ම පයිරිත‍්‍රම් කියන පලෑටිය වගා කිරීමේන එය කෘමි නාශකයක් ලෙස භාවිතා කළ හැකිය. ශී‍්‍ර ලංකාවට ගෙන්වන මදුරු ද`ගර වෙනුවට මෙය විකල්පයක් ලෙස ඉතා පහසුවෙන් භාවිතා කළ හැකිය. නමුත් මම දන්නේ නැහැ තවමත් මේ ගැන රජය උනන්දු වන්නේ නැත්තේ ඇයි කියා. අපිට අවශ්‍ය දැනුම ලබාදිය හැකිය කි‍්‍රයාත්මක කිරීම පාලකයන් සතු දෙයක් ’’
නෝමන් ගුණතිලක හෙවත් අල මහත්තයා ඉපදුණු නිවස දැන් බොහෝ වෙනස්කම් වලට භාජනය වී තිබේ. ඒ නිවස නවීකරණය වී ඇත්තාක් සේම ලෝකයේ වගාක‍්‍රම බොහොමයක් නවීකරණය වී තිබේ. එදා 50 දශකයේ සිට අනාගතය දුටු අල මහත්තයා ඉදිරිපත් කළ නවීන වගාක‍්‍රම යටතේ අර්තාපල් වගාව මේ රට පුරා ව්‍යාප්ත කිරීමේ අවස්ථාව තවමත් ඉතුරුව ඇත. අවශ්‍ය වන්නේ විදෙස් රටවලට සහ බහුජාතික සමාගම් වලට යටත් නොවී අලමහත්තයා වැනි දේශීය දැනුමෙන් හා නවීන තාක්ෂණික දැනුමෙන් සන්නද්ධ වූ සැබෑ ගොවි මහතුන් පෙන්වාදුන් මාර්ගය ඔස්සේ ගමන් කිරීමයි.
කෑගල්ලේ පදිංචි ව කෑගල්ලේදීම මෙළොව හැරගිය මේ ගාලූ පුත‍්‍රයා රට පුරා ප‍්‍රසිද්ධියට පත්වූයේ අල මහත්තයා නමිනි. ඒ නෝර්මන් අබේවික‍්‍රම ගුණතිලක මහතාය. 1985 දෙසැම්බර් මස 05 දා 63 වැනි වියේදී මෙළොව හැරගිය අල මහත්තයාගේ පවුලේ දරුවන් හය දෙනෙකි. අජන්තා, අනෝමා, ශ්‍යාමා, සරත්, සේපාලිකා, මනෝජ් නම් වූ මේ දරුවන්ගෙන් අනෝමා නව යොවුන් වියේදී මෙළොව හැරදා ගියාය. වැඩිමහල් පුතු සරත් ගුණතිලක මහා යළි සිය පියාගේ ගම් ප‍්‍රදේශයට පැමිණ විවාහ වී ගාල්ලේ පදිංචිව සිටියි.
‘‘ අපේ තාත්තා ලංකාවේ අල වගාව ව්‍යාප්ත කරද්දී පාලකයන් පවා කකුලෙන් ඇද්දා. ක්ෂේත‍්‍රයේ බොහෝ දෙනෙක් ශී‍්‍ර ලංකාවේ අර්තාපල් වවනවාට කැමති වුනේ නැහැ. නමුත් තාත්තා පුදුම කැපකිරීමක් කළා. තාත්තා හැමදාම කිව්වේ ලංකාවේ අල වවලා පිටරට පවා යැවිය හැකියි කියලා. නමුත් තවමත් අපි පිටරටින් අර්තාපල් ගෙන්වනවා. මේ ගැන දැන්වත් අවධානය යොමු කරනවානම් ලංකාවට විශාල විදේශ විනිමය ප‍්‍රමාණයක් අල වගාවෙන්ම ලබාගත හැකියි. ’’
සරත් ගුණතිලක මහතා සිය පියාගේ දර්ශනය ඉතා කෙටියෙන් විස්තර කළේ ඒ ආකාරයෙනි.
1923 දී ගාල්ල හපුගල ගුණතිලක වලව්වේදී ෆ්රැුන්ලි හර්බට් අබේවික‍්‍රම ගුණතිලක මහතාට දාව තේගවතී ඔබේසේකර මහත්මියගේ කුසින් මෙළොව එලිය දුටු නෝමන් පවුලේ වැඩිමහ`එ දරුවා වූවේය. ගාල්ල ශාන්ත ඇලූවීෂියස් විද්‍යාලයේ ඉංගී‍්‍රසි ගුරුවරයා සහ බොක්සින් භාර ආචාර්ය වරයා වූ සිය පියාගේ අතේ එල්ලී අකුරු කරන්නට ඇලූවීෂියස් විද්‍යාලයට ගිය නෝමන් උසස් පෙළ ඉමළින් සමත්වී කුණ්ඩසාලේ පිහිටි ශී‍්‍ර ලංකා කෘෂිකර්ම විද්‍යාලයේ අධ්‍යාපනය සඳහා යොමුවීම ජාතියේ වාසනාවක් විය.
කෘෂි කර්ම විද්‍යාලයේ අධ්‍යාපනය ලබා එහි විභාගය ඉහළින්ම සමත්වූ නෝමන් ගුණතිලක මහතා කෘෂිකර්ම උපදේශකවරයෙක් ලෙස සිය වෘත්තීය ජීවිතය ආරම්භ කළේය. ඔහුගේ දස්කම් හේතුවෙන්ම ටික කලක් යද්දී ඉල්ලූම් නොකළ විදෙස් ශිෂ්‍යත්වයක් ඔහු සොයා පැමිණියේය.
නෝමන් මහතා මිය යාමට පැය කිහිපයකට පෙර ඔහුගේ අත්දැකීම් පිළිබඳ සාකච්ඡුාවක් පටිගත කොට තිබේ. එම හ`ඩ පටයේ ඔහු මෙසේ පවසයි.
‘‘ මට පිටරටින් ආරාධනාවක් ලැබුණා. ඒ රටට ඇවිත් වැඩිදුර පුහුණු වෙන්න කියලා. නමුත් මේ කාලයේ මම ලංකාවේ කෘෂිකර්මාන්තයේ පාරම්පරික දැනුම ගැන විශාල වශයෙන් සොයාබලා තිබුණා. ඒ නිසා මම දැනගෙන සිටියා ලෝකයේ කිසිම රටක නැති කෘෂිකාර්මික දැනුම් සම්භාරයක් අපේ පාරම්පරික වගාකරුවන් සතුව තිබෙන බව. ඒ නිසා මට විදෙස් පුහුණුවක් අවශ්‍ය නැහැ. ඕන වුනේ අපේ දැනුම වඩාත් සංවිධානාත්මකව ප‍්‍රයෝජනයට ගන්න. අනික තමයි බහුජාතික සමාගම් ලෝකයේ කෘෂිකර්මාන්තය ආක‍්‍රමණය කරමින් තිබුණේ ඔවුන්ට අපිව දැලේ දාගන්න වුවමනා වුනා. මට හිතුනා පිටරට ගිහින් ඉගෙන ගන්නවා කියන්නේ ඔවුන්ට යටත් වීමක්. ඒ නිසා මම ඒ අවස්ථාව ප‍්‍රතික්ෂේප කළා. ’’
විදෙස් සංචාරය ප‍්‍රතික්ෂේප කළ ඔහුට වාගල්ල කෘෂි අභ්‍යාස විද්‍යාලයේ කළමණාකරු ලෙස පත්වීමක් ලැබිණි. එහි ප‍්‍රතිඵලය වූයේ සේවය සඳහා කෑගල්ලට ගිය නෝමන් තම පවුලේ ඥාතීත්වයක් ඇති දුල්ලෑව වලව්වේ නතර වූවේය. එම වලව්වේ දියණය වූ කුමාරි විශාකා සහ නෝමන් පෙම්වතුන් බවට පත්වූයේ නිරායාසයෙනි. දෙමාපිය ආශිර්වාදය මැද විවාහ වූ මේ දෙදෙනා කෑගල්ලේ බින්න බැස්සේය. නෝමන්ගේ ගම කෑගල්ල වූයේ ඒ ආකාරයෙනි.
‘‘ අපේ පවුලේ අක්කල තුන්දෙනයි, මමයි නංගයි මල්ලියි. අපි කෑගල්ලේ මිනිස්සු හැටියට තමයි ජීවත් වුනේ. ඉගෙන ගත්තේ එහේ නමුත් එක අක්කා කෙනෙක් මියගියා. තාත්තා ගාල්ලට පුදුම ආදරයක් දැක්වුවා. ඉඩ ලැබුණු හැම තිස්සෙම අපි ගාලූ එනවා. තාත්තාගේ පාසල ගැන එයා බොහොම ආඩම්බරයෙන් මෙනෙහි කරනවා. තාත්තා එක්ක එකට ඉගෙන ගත්තු මහාචාර්ය සිරිල් පොන්නම් පෙරුම, මහාචාර්ය එච්.ඞී.සුමනසේකර වගේ අය නිතර ඇසුරු කළා. ’’ කෑගල්ලේ ඉපදී ගාල්ලෙන් විවාහ වූ සරත් ගුණතිලක සිය පියාගේ උරුමය ගැන එසේ කීවේය.
කෘෂිකර්ම අමාත්‍යවරයාව සිට අගමැති බවට පත්වූ ඩඞ්ලි සේනානායක මහතා මෙරට විවිධ බෝග වගාවන් ප‍්‍රචලිත කිරීමේ වැඩසටහනක් කි‍්‍රයාත්මක කරන්නට විය. ඒ සඳහා නෝමන් ගුණතිලක මහතා තෝරාගැණුනි. රතු ලූනු, බොම්බයි ලූනු, සුදු ලූනු, මයිසූර් පරිප්පු, පයිරිත‍්‍රම් මල් සහ අර්තාපල් වගා කිරීම ආරම්භ කැරුණි.
මේ අතරින් නෝමන් මහතා වඩාත් කැමැත්තක් දැක්වූයේ අර්තාපල් වගාවටය. හුන්නස්ගිරිය ප‍්‍රදේශයේ සිංහල අල නමින් හඳුන්වන කුඩා අර්තාපල් විශේෂයක් වගා කරන බව නෝමන් දැන සිටියේය. නමුත් විදෙස් උපදේශකයන්ගේ මතය වූයේ ශී‍්‍ර ලංකාවේ අර්තාපල් වැවිය නොහැකි බවයි.
ලංකාවේ ගොවි මහතුන් ඒ වනවිටත් සිංහල අර්තාපල් වගා කරන අතරම පිටරටින් ගෙනෙන අර්තාපල් අල කිහිපයක් ද වවා තිබෙනු නෝමන් දැක තිබුණේය. තම රටේ ගොවියන්ගේ දැනුම ගැන විශ්වාසය තැබූ නෝමන් විදෙස් උපදේශකයන් කොතෙක් කීව ද ලංකාවේ අර්තාපල් වවා පිටරට යැවීමට පවා හැකියාව ඇති බව දිගින් දිගටම කීවේය. නමුත් කෘෂිකර්ම දෙපාර්තමේන්තුවේ ඇතැම් නිලධාරීන් ද කටයුතු කළේ මෙරට අර්තාපල් වැවිය නොහැකියැයි යන මතයේ සිටිමිනි.
එහෙත් අග‍්‍රාමාත්‍ය ඩඞ්ලි සේනානායක මහතා නෝමන්ගේ මතයට ඉඩ දුන්නේය. එහි ප‍්‍රතිඵලය වූයේ අර්තාපල් වගාව ශී‍්‍ර ලංකාවේ ආරම්භ කිරීමයි. 1966 වර්ෂයේ ටොන් 68,000 ක් මෙරටට ආනයනය කැර තිබිණි. එකළ එහි වටිනාකම රුපියල් ලක්ෂ 280 කි. එදා විරුද්ධ පක්ෂයේ සිටි ඒ.සී.එස් හමීඞ් මහතා ද අල වගාව ප‍්‍රචලිත කිරීමට නෝමන් උනන්දු කළ බව මියයාමට සු`එ මොහොතකට පෙර නෝමන් කෘතවේදීව සිහිපත් කැර තිබේ.
ඔහු මෙසේ පවසා තිබේ.
‘‘ පාර්ලිමේන්තුවේ හැම පක්ෂයක්ම මේ අල වගාව ප‍්‍රචලිත කිරීමට සහයෝගය දුන්නා. අපි ඒ ආශිර්වාදය ඇතිව අල වගාවට කැමති සටන්කාමී ගොවි ජනතාව එකතු කරලා සමිතියක් හදලා ඒ මගින් රජයට ලිපි යැව්වා. මට රජයේ සේවකයකු ලෙස කිව නොහැකි දේ ඒ සංවිධානය මගින් කිව්වා. අවසානයේ විදෙස් විශේෂඳයන් කීවේ ලංකාවේ අර්තාපල් වැව්වොත් ඒ අර්තාපල් හීනි වා කියා. ඒ වගේම අඩි 6000 ට වඩා අඩු උසකින් යුතු ප‍්‍රදේශවල අර්තාපල් වැවිය නොහැකි බව ද මේ අය කිව්වා. නමුත් යාපනයේ පවා අර්තාපල් වවන්න පු`එවන් බව මම පාර්ලිමේන්තුවේ මන්තී‍්‍රවරුන්ට පෙන්වූවා. අපි දඹුල්ලේ අර්තාපල් සාර්ථකව වැව්වා. මෙය ඩඞ්ලි සේනානායක අගමැති තුමා දැක්කා. අපේ ඇතැම් කෘෂිකර්ම නිලධාරීන් කිව්වා දඹුල්ලේ බතල වවලා අර්තාපල් කියා කියනවායැයි කියා. අවසානයේ ඒ අර්තාපල් පරීක්ෂණ වලට පවා යවන්න සිදුවුනා. ’’
අර්තාපල් වැවීමට විදින්නට වූ දුෂ්කරතා නෝමන් මහතා විස්තර කැර ඇත්තේ ඒ ආකාරයෙනි. ඔහු පවසන්නේ අර්තාපල් වැවීමට සැළසුම් කරද්දී තමන්ට වඩා ඉහළ තනතුරු හෙබවූ බොහෝ දෙනකුට විදෙස් සංචාර ලැබුණු බවයි. ඔවුන් විදෙස් රටවල අතකො`එ බවට පත්වී අර්තාපල් වවනවාට විරුද්ධ වූ බව ද හෙතෙම සිය ජීවිතයේ අවසන් මොහොතේ සිහිපත් කැර තිබේ.
මේ විරෝධතා මධ්‍යයේ අර්තාපල් වැවීමට නෝමන් ගුණතිලක මහතාට අවසර ලැබිණි. වැලිමඩ මන්තී‍්‍ර කේ.එන්.බී.රාජපක්ෂ මහතා පාර්ලිමේන්තුවේදී කෘෂිකර්ම අමාත්‍යවරයාගෙන් ඉල්ලා සිටියේ වැලිමඩ ප‍්‍රදේශයේ අර්තාපල් වැවීමට ඉඩදිය යුතු බවයි. කෘෂිකර්ම අමාත්‍යවරයා දුන් පිළිතුර වූයේ නෝර්මන් මහතා විශ‍්‍රාම යැවීමට නිර්දේශ කිරීමයි. නමුත් අග‍්‍රාමාත්‍ය සිරිමාවෝ බණ්ඩාරනායක මැතිනිය ෆීලිකස් ඩයස් බණ්ඩාරනායක මහතාට කෘෂිකර්ම අමාත්‍යාංශය භාර දුන්නේය. එහි ප‍්‍රතිඵලය වූයේ වැලිමඩ අර්තාපල් වැවීමට රජය ප‍්‍රතිපත්තිමය තීරණයක් ගැනීමයි.
1952 දී අල වවන්නට ඩඞ්ලි සේනානායක කරන ලද සැළසුම කි‍්‍රයාවට නංවන්නට හැකිවූයේ 1963 ජූලි මාසයේදීය. 1965 ඩඞ්ලි යළි බලයට පත්වන විට වැලිමඩ අක්කර 1000 ක් වවා තිබිණි. නෝමන් කැඳවූ අගමැති ඩඞ්ලි වැලිමඩ ගොස් අල වගාව නිරීක්ෂණය කොට එය ලංකාවේම ව්‍යාප්ත කළ යුතු වගාවක් බව කියා සිටියේය. ඒ අනුව ඔහු කීවේ 1967 මැයි පළමුවැනිදා සිට පිටරටින් අර්තාපල් ගෙන්වීම සම්පූර්ණයෙන්ම නවතා දමා මෙරට වගා කිරීම ආරම්භ කරන බවයි.
‘‘ එදා තාත්තාට පුදුම විදියට බලපෑම් ආවා. අල වගාව ආරම්භ කිරීම නවතා දැමීමට බොහෝ කුමන්ත‍්‍රණ සිදුවී තිබුණා. පේරාදෙණියේ කෘෂිකර්ම දෙපාර්තමේන්තුවේ විෂයානුබද්ධ විශේෂඥයකු ලෙස සේවය කරමින් සිටි තාත්තා කිව්වේ කුඹුරු අක්කර එක්ලක්ස විසිපන්දහසකට වැය කරන වතුරෙන් අල වැව්වොත් මු`එ ලෝකයටම අවශ්‍ය අර්තාපල් ලංකාවෙන් ලබාදිය හැකි බව. නමුත් නිලධාරීන් මේවා පිළිගන්න කැමැතිවුනේ නැහැ. ’’ සරත් මහතා එසේ පවසයි.
අල වගාව ඇති කිරීමට නෝමන් ගුණතිලක මහතා ගත් අප‍්‍රතිහත ධෛර්යය හේතුවෙන්ම ශී‍්‍ර ලංකාවේ අර්තාපල් වගාව ආරම්බ කැරුණි.
පුත්තලම,මන්නාරම, වනාතවිල්ලූව පමණක් නොව තනිකර වැලි සහිත කල්පිටියේ පවා අර්තාපල් වගාකොට සාර්ථක ප‍්‍රතිඵල අත්කැර ගැනීමට නෝර්මන් ගුණතිලක හෙවත් අල මහත්තයා සමත්වූවේය.
නමුත් ඔහු මියයන්නට සු`එ මොහොතකට පෙර කියා සිටියේ ද අල වගාව ශී‍්‍ර ලංකාවේ ව්‍යාප්ත කිරීමට කටයුතු කිරීම අත්‍යාවශ්‍ය බවයි. නමුත් ශී‍්‍ර ලංකාවේ සැළසුම් කි‍්‍රයාත්මක කරන්නන්ට ඒ ගැන උනන්දුවක් නැත.
‘‘ මගේ තාත්තා මිය යන මොහොතේ පවා කිවේ අල වගාවෙන් ලංකාව ස්වයංපෝෂිත කරන්න පු`එවන් කියා. එයා කරපු පර්යේෂණ අනුව ලංකාවේ සිය`එම ප‍්‍රදේශවල අර්තාපල් වවලා අත්හදා බලා තිබුණා. තාත්තා මියගියාට පස්සේ මමත් පත්වූ සිය`එම රජයන්ට මේ ගැන අවධාරණය කරමින් සැළසුම් ඉදිරිපත් කළා. නමුත් තවමත් මේ අර්තාපල් වගාව ලංකාවේ ප‍්‍රචලිත කළ හැකි තරම් ව්‍යාප්ත කරලා නැහැ. කුඹුරු අක්කර 1000 ට ගන්නා ජලයෙන් අර්තාපල් අක්කර 7000 ක් වැවිය හැකියි. ’’
අල මහත්තයා සිය වැඩිමහල් පුතු සරත් මහතා ද තම වගාකටයුතු සමග සම්බන්ධ කැර ගත්තේය. සුදු ලූනු වගාව ලංකාවේ ප‍්‍රචලිත කරද්දී එහි කි‍්‍රයාකාරිකයකු වූ සරත් මහතාට තම පියාගෙන් උරුම වූ දැනුම සහ ඔහු අධ්‍යයනයෙන් ලබාගත් දැනුම් සම්භාරයක් තිබේ.
1983 දී විශ‍්‍රාම ගිය අල මහත්තයාගේ සේවය තවදුරටත් කෘෂිකර්ම ක්ෂේත‍්‍රයට අවශ්‍ය බව තේරුම්ගත් එවකට පැවති රජය ඔහුගේ සේවය දීර්ඝ කළේය නමුත් රෝගීව එක්තැන් වූ අල මහත්තයාට වැඩි කළක් සිය දැනුම හා සේවය මෙරටට ලබාදීමේ අවස්ථාව උදාවූවේ නැත.
ඔහුගේ මරණයෙන් වසර හතක් ගතවෙද්දී අර්තාපල් වගාවට වටපණු රෝගයක් වැළදිණි. ඒ ගැන පර්යේෂණ කළ විශේෂඥයෝ පැවසුවේ ශී‍්‍ර ලංකාවේ අර්තාපල් වැවීම වසර 15 ට නතර කළ යුතු බවයි. නමුත් සිය පියාගේ දැනුමින් සන්නද්ධව සිටි සරත් ගුණතිලක මහතා වහාම ඉදිරිපත්වූවේය. තමන්ට මේ වටපණු රෝගය මර්ධනය කළ හැකි බවත් ඒ සඳහා අවස්ථාව ලබාදෙන ලෙසත් ඔහු රජයෙන් ඉල්ලා සිටියේය. අවසානයේ සරත් මහතා ජයගත්තේය. අලමහත්තයාගේ පුතා සිය පියාගෙන් පසු අල වගාව බේරාගත්තේ වටපණු රෝගය සාර්ථකව මර්ධනය කරමිනි. නමුත් ඔහු රජයේ කෘෂිකර්ම දෙපාර්තමේන්තුවේ සේවකයෙක් නොවේ.
කාබනික පාරිසරික හා ග‍්‍රාමීය ගොවිතැන් ක‍්‍රම පදනමේ අධ්‍යක්ෂවරයා ලෙස කටයුතු කරන සරත් ගුණතිලක මහතා මෙසේ පවසයි.
‘‘ තාත්තා කෘෂිකර්ම ක්ෂේත‍්‍රයේ පර්යේෂණ රැුසක් සිදුකළා. මේවායින් බොහෝ ප‍්‍රයෝජන ගත හැකියි. නමුත් ඒ ගැන දැනටත් තිබෙන අවධානය ප‍්‍රමාණවත් නැහැ කියන එක තමයි මගේ අදහස. විශේෂයෙන්ම පයිරිත‍්‍රම් කියන පලෑටිය වගා කිරීමේන එය කෘමි නාශකයක් ලෙස භාවිතා කළ හැකිය. ශී‍්‍ර ලංකාවට ගෙන්වන මදුරු ද`ගර වෙනුවට මෙය විකල්පයක් ලෙස ඉතා පහසුවෙන් භාවිතා කළ හැකිය. නමුත් මම දන්නේ නැහැ තවමත් මේ ගැන රජය උනන්දු වන්නේ නැත්තේ ඇයි කියා. අපිට අවශ්‍ය දැනුම ලබාදිය හැකිය කි‍්‍රයාත්මක කිරීම පාලකයන් සතු දෙයක් ’’
නෝමන් ගුණතිලක හෙවත් අල මහත්තයා ඉපදුණු නිවස දැන් බොහෝ වෙනස්කම් වලට භාජනය වී තිබේ. ඒ නිවස නවීකරණය වී ඇත්තාක් සේම ලෝකයේ වගාක‍්‍රම බොහොමයක් නවීකරණය වී තිබේ. එදා 50 දශකයේ සිට අනාගතය දුටු අල මහත්තයා ඉදිරිපත් කළ නවීන වගාක‍්‍රම යටතේ අර්තාපල් වගාව මේ රට පුරා ව්‍යාප්ත කිරීමේ අවස්ථාව තවමත් ඉතුරුව ඇත. අවශ්‍ය වන්නේ විදෙස් රටවලට සහ බහුජාතික සමාගම් වලට යටත් නොවී අලමහත්තයා වැනි දේශීය දැනුමෙන් හා නවීන තාක්ෂණික දැනුමෙන් සන්නද්ධ වූ සැබෑ ගොවි මහතුන් පෙන්වාදුන් මාර්ගය ඔස්සේ ගමන් කිරීමයි.
